Trudna sytuacja finansowa, w której znalazł się podatnik z uwagi na panującą epidemię COVID-19, mogła spowodować, że uregulowanie należności podatkowych jest wysoce utrudnione. Istnieje jednak możliwość skorzystania z odroczenia zapłaty zobowiązań podatkowych, rozłożenia na raty a nawet ich umorzenia. Jednakże nie każdy problem z płynnością finansową w ramach prowadzenia działalności gospodarczej uzasadnia udzielenie takiej ulgi.

Wniosek podatnika o przyznanie ulgi  

Postępowanie w sprawie przyznania ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych jest wszczynane na wniosek podatnika.Możliwe jest, że wniosek podatnika zostanie złożony przez jego pełnomocnika. Wniosku nie może jednak złożyć innaosoba, niż podatnik, jeśli nie zostało jej udzielone pełnomocnictwo. Jeżeli wniosek złoży podmiot nieuprawiony to postępowanie nie zostanie wszczęte, aorgan podatkowy wyda wówczas stosowane postanowienie.

We wniosku o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań należy precyzyjnie określić jakie jest żądanie podatnika wskazując rodzaj ulgi, podatek oraz okres jakiego dotyczy wniosek. W razie gdyby organ podatkowy miał wątpliwości dotyczące żądania podatnika przedstawionego we wniosku, powinien je wyjaśnić w trakcie postępowania.

Organ podatkowy jest związany treścią wniosku, tak więc nie występuje możliwość zastosowania innej ulgi niż tej, o którą podatnik wnosi. Jeżeli podatnik jest  zainteresowany więcej niż jednym rodzajem ulgi, może we wniosku zastosować roszczenie alternatywne. Można wówczas np. wnieść o odroczenie terminu płatności podatku, a gdyby organ nie przychylił się do tego żądania, wnieść o rozłożenie płatności na raty. Organ zadecyduje w ramach tzw. władztwa administracyjnego, czy i którą ulgę przyznać podatnikowi.

Ponadto we wniosku, muszą znaleźć się takie dane podatnika jak: adres (miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności), adres do doręczeń w kraju, identyfikator podatkowy. Podatnik powinien we wniosku wskazać na ważny interes, który uzasadnia zastosowanie ulgi podatkowej lub na występowanie interesu publicznego.

Wnioski o odroczenie terminu płatności podatku lub zaległości podatkowych, o rozłożenie ich na raty lub o ich umorzenie można złożyć wielokrotnie. Kolejne wnioski muszą jednak różnić się od siebie w zakresie przedstawionego w nich stanu faktycznego.

Czym jest ważny interes podatnika?

Nie istnieje jedna definicja ważnegointeresu, która w sposób jasny wskazywałaby co można uznać za ten interes. Zgodnie z poglądami utrwalonymi w orzecznictwie, ważnym interesem podatnika jest określona sytuacja, która została spowodowana nadzwyczajnymi, losowymi przypadkami i sprawiła, że zdolności płatnicze dłużnika zostały obniżone tak, że nie jest on w stanie regulować należności podatkowych. Ocena czy doszło do takiej sytuacji powinna zostać przeprowadzona w oparciu o okoliczności konkretnej sprawy z zastosowaniem obiektywnych kryteriów. Organ podatkowy decyduje, czy doszło do spełnienia przesłanek pozwalających na zastosowanie ulgi podatkowej.

Stanem nadzwyczajnym, który może zostać zakwalifikowany, jako ważny interes podatnika jest np. utrata możliwości zarobkowania, czy losowa utrata majątku. Również sytuacja w której, podatnik na skutek uiszczenia podatku, pozostałby bez środków do życia oraz musiałby korzystać z pomocy społecznej, należy uznać jako spełnienie przesłanki. Ważnym interesem podatnika są niewątpliwie nadzwyczajne względy, które mogą zachwiać podstawami egzystencji.

Nie dojdzie do spełnienia omawianej przesłanki w przypadku niepowodzenia podatnika w prowadzeniu działalności, gdyżnie można przerzucać ekonomicznego ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na państwo i społeczeństwo. Nie będzie skuteczne także powołanie się np. na młody wiek podatnika oraz wynikającą z tego nieznajomość skutków podatkowych działań gospodarczych.

We wniosku należy przedstawić okoliczności, które uprawdopodabniają, że doszło do spełnienia przesłanki ważnego interesu podatnika. Warto w związku z tym, przedstawić dowody, które umożliwią wykazanie tego faktu. W zależności od okoliczności danej sprawy mogę to być np. wyniki finansowe prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, czy też zaświadczenie ze szpitala o przebytym przez podatnika ciężkim wypadku. Wszystkie okoliczności przywołane we wniosku będą podlegały wnikliwej ocenie organu. W wyniku której zostanie podjęta decyzja o spełnieniu przez podatnika wymaganych przesłanek.

Interes publiczny

Istnieje również druga przesłanka, której spełnienie uzasadnia przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych – jest to interes publiczny. Przesłanka ta jest równorzędna z ważnym interesem podatnika, tak więc zaistnienie chociaż jednej z nich jest uzasadnieniem dla wystąpienia przez podatnika z wnioskiem o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. Podobnie jak pierwsza omawiana przesłanka, interes publiczny jest pojęciem nieostrym. Stosując ocenę jej spełnienia, organ podatkowy uwzględnia interes fiskalny państwa oraz wartości wspólne dla całego społeczeństwa takie jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów państwa. Organ podatkowy oceniając przesłankę interesu publicznego powinien uwzględnić zasadność obciążenia całego społeczeństwa kosztami udzielonej pomocy, biorąc pod uwagę sytuację finansową państwa.

Przykładowymi sytuacjami, w których dojdzie do spełnienia interesu publicznego są np. sytuacje, w których jedynym źródłem uzyskiwanych dochodów przez podatnika są zasiłki pobierane z pomocy społecznej. Innym przykładem będzie sytuacja, w której na skutek zapłaty zaległości podatkowych, podatnik będzie zmuszony do sięgnięcia po środki pomocy państwa, z powodu braku możliwości zaspokojenia swoich potrzeb materialnych.

Należy jednak podkreślić, że nawet jeśli wystąpiła przesłanka interesu publicznego czy też ważnego interesu podatnika, to organ nie jest zobligowany do automatycznego udzielenia ulgi podatkowej.

Jakie istnieją ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych?

Odroczenie terminu płatności

Ulga ta polega na przesunięciu terminu spłaty należności podatkowych, na dogodniejszy dla podatnika czas. Wniosek powinien zostać złożony przed upływem terminu płatności podatku. W przypadku,w którym minął termin zapłaty podatku, właściwe jest złożenie wniosku o odroczenie zapłaty zaległości podatkowej. Wówczas ustalany jest nowy termin płatności zaległości podatkowej wraz z odsetkami, a do dnia upływu tego terminu nie są naliczane odsetki. Zamiast odsetek za każdy dzień odroczonego terminu płatności podatku naliczana jest opłata prolongacyjna.

Rozłożenie zapłaty podatku lub zaległości podatkowej na raty wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetkami nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek

W tym przypadku płatność powinna zostać podzielona przez organ na co najmniej dwie raty, jednak ich ilość oraz wysokość może zostać ukształtowana dowolnie. Organ wydając decyzję musi uwzględnić możliwości płatnicze podatnika. Wysokość rat nie musi być równa, jak i nie muszą być one płatne w stałych okresach, np. co miesiąc. Po wydaniu przez organ decyzji o rozłożeniu na raty płatności podatku lub zaległości podatkowych istnieje również możliwość złożenia wniosku o odroczenie płatności każdej z rat. Od każdej raty naliczana jest opłata prolongacyjna.

Umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.

Umorzenie należy traktować jako sytuację wyjątkową, gdyż zasadą jest obowiązek zapłaty przez podatników zobowiązań podatkowych. Organ może dokonać umorzenia płatności zaległości podatkowych w całości lub w części. Jeżeli zaległości zostaną umorzone w części to dojdzie również do umorzenia części odsetek za zwłokę, obliczonych w sposób proporcjonalny. Organ może również w takim przypadku umorzyć odsetki w całości. Można również wnioskować o umorzenie opłaty prolongacyjnej, w całości lub w części.

Przygotowanie wniosku.

Wniosek musi być złożony do urzędu skarbowego właściwego miejscowo dla podatnika. Należy pamiętać, że niezależnie od formy składania wniosku, musi on być podpisany na jeden z wybranych sposobów: odręcznie, Profilem Zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Dokumenty jakie należy dołączyć do wniosku w celu uzasadnienia wnioskowanego żądania oraz wykazania swojego ważnego interesu lub ważnego interesu publicznego to przede wszystkim:

1)         oświadczenie o sytuacji finansowej, rodzinnej i majątkowej,

2)         informacje o bieżącej sytuacji finansowej (dane z okresowego bilansu, rachunku zysków i strat),

3)  wszystkie dokumenty potwierdzające, że istnieje realna możliwość spłaty zobowiązania we wnioskowanych terminach (np. umowy zawarte z kontrahentami).

Jeżeli wniosek nie będzie składany osobiście możemy udzielić pełnomocnictwa szczególnego na formularzu PPS-1, dotyczącego uprawnienia do złożenia jedynie przedmiotowego wniosku. Pełnomocnictwo to jest udzielane bezpłatnie jedynie dla osób najbliższych. Wniosek może złożyć również osoba, której zostało udzielone pełnomocnictwo ogólne do wszystkich spraw podatkowych na formularzu PPO-1. Udzielenie tego typu pełnomocnictwa jest bezpłatne. 

Niewątpliwe u wielu podatników w związku ze szczególną sytuacją związaną z epidemią COVID-19 mogły zaistnieć podstawy uprawniające do złożenia wniosku o przyznanie jednej z ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. W przypadku redagowaniu takiego wniosku należy zawsze pamiętać, że to w interesie podatnika leży jego jak najdokładniejsze  uzasadnienie, w szczególności w kwestii spełnienia przesłanek ważnego interesu podatnika czy interesu publicznego.