poradnik-hotelarza

Czy branża HoReCa jest gotowa na odpowiedzialnego podróżnika?

Czy branża HoReCa jest gotowa na odpowiedzialnego podróżnika?

Według najnowszego raportu dotyczącego zrównoważonego podróżowania przygotowywanego corocznie przez platformę rezerwacyjną Booking wynika, że 83% globalnych podróżników uważa, że zrównoważone podróżowanie jest niezbędne. 61% badanych stwierdza, że pandemia sprawiła, że w przyszłości chcą podróżować bardziej świadomie. Odpowiedzialność za decyzje podróżnicze – destynację, hotel, sposób podróżowania, sposób zachowywania się, nawet wybór pamiątek – staje się ważnym elementem projektowania wakacji.

W odpowiedzi na powyższe zapotrzebowanie pojawia się świadoma turystyka. Według Światowej Organizacji Turystyki zrównoważona turystyka dąży do takiego zarządzania zasobami, by zapewnić wszelkie potrzeby ekonomiczne, społeczne i estetyczne, przy jednoczesnym zachowaniu integralności kulturowej, różnorodności biologicznej, systemów podtrzymywania życia, a wszystko to w zgodzie z kluczowymi procesami ekologicznymi.

OZN określiło nawet Globalne Kryteria Turystyki Zrównoważonej, jako minimum celów rozwojowych, które każdy podmiot z branży turystycznej powinien chcieć osiągnąć. Kryteria są podzielone na cztery główne grupy tematyczne:

  1. Skuteczne planowanie zrównoważonego rozwoju,
  2. Maksymalizacja społeczno-ekonomicznych korzyści dla społeczności lokalnych,
  3. Wsparcie dziedzictwa kulturowego,
  4. Redukcja negatywnych skutków oddziaływania na środowisko naturalne.

Wymienione cele mają być kierunkowskazami dla dostawców zakwaterowania, biur turystycznych oraz innych podmiotów branży turystycznej do wprowadzania zrównoważonych praktyk. A działań w tym zakresie potrzebują nie tylko lokalne społeczności i ekosystemy, ale przede wszystkim coraz bardziej świadomi podróżujący. Świadomi, czyli kierujący się swoją etyczną świadomością w organizacji podróży. Biorący pełną odpowiedzialność za swoje decyzje. Podróżujący w sposób zrównoważony. Będący eko.

Odpowiedzialni turyści, którzy kierują się zasadami zrównoważonej turystyki biorą zatem pod uwagę kwestie środowiskowe, społeczne, a nawet politykę. Nieobojętny jest dla nich sposób, w jaki turystyka, ekonomia regionalna, także kwestie wpływu rynków globalnych, wpływają na lokalną ludność. Wybierają takie sposoby podróżowania, destynacje i hotele, które są zgodne z ich sumieniem oraz minimalizują jakikolwiek negatywny wpływ na społeczność i środowisko. Co zatem biorą pod uwagę odpowiedzialni podróżnicy?

Ślad węglowy

Odpowiedzialny podróżny to osoba, która przeanalizuje generowany przez siebie podczas podróży ślad węglowy. Ślad węglowy rozumiany będzie jako suma emisji gazów cieplarnianych emitowanych przez jednostkę, organizację lub proces. W turystyce – przez gościa hotelowego, hotel, środek transportu, proces produkcji lub konsumpcji. Ponieważ większość konsumowanych przez nas produktów i usług wymaga do wytworzenia energii elektrycznej, a ta powstaje w większości ze spalania paliw kopalnych, dlatego też niemal każde działanie jest nieobojętne dla środowiska.

Odpowiedzialny turysta rozważy jakie ma możliwości wyboru. Weźmie pod uwagę na jak długo wyjeżdża – dłuższe podróże to lepsza opcja niż dwa pojedyncze wyjazdy. Rozważy gdzie będzie nocować przez ten czas – w hotelu z certyfikacją ekologiczną, lokalnym gospodarstwie domowym albo polecanym przez eko podróżników hotelu zero waste. Zastanowi się jaki środek transportu ma wybrać – samolot, samochód, czy pociąg.

I w tym ostatnim przypadku różnice w wartościach generowanego CO2 są najbardziej znamienne. Przykładowo podróż pociągiem ze Szczecina do Gdańska emituje 11 kg dwutlenku węgla na pasażera, 37 kg przy podróży samochodem, a 70 kg – drogą powietrzną. Samolot jest zdecydowanie najbardziej emisyjnym środkiem lokomocji. Przelot z Europy do Nowego Jorku wiąże się z emisją 2-3 ton dwutlenku węgla w przeliczeniu na osobę. Stanowi to znaczącą część jej śladu węglowego w tym roku.

Ze względu na potężny ślad węglowy samolotów pojawił się wśród etycznych podróżników trend wstydu przed lataniem (szw. flygskam) – czyli poczucia motywowanego względami ekologicznymi z tego powodu, że korzysta się z usług lotniczych zamiast używać bardziej przyjaznych środowisku środków transportu. Oczywiście gdy wycieczka planowana jest na inny kontynent nie ma innego środka lokomocji jak samolot. Jednak, gdy mówimy o przemieszczaniu się na krótsze dystanse, to mamy już inne nieco bardziej korzystne dla środowiska alternatywy.

Najbardziej ekologicznym środkiem lokomocji jest pociąg, podczas podróży nim emitowanych jest 8x mniej gazów cieplarnianych niż w przypadku samolotu. Od niedawna można to sprawdzić na stronach PKP w systemie e-IC oraz na biletach, gdyż pojawiły się tam informacje o wartości śladu węglowego pokonywanej trasy. Z innych działań uświadamiających poza granicami naszego kraju – parlament francuski zachęca do podróży koleją i zakazuje lotów krajowych na krótkich odcinkach, tych które można pokonać innymi środkami transportu w czasie nie dłuższym niż 2,5 godziny.

Podczas planowania podróży samochodem zrównoważony podróżny będzie mieć świadomość wszelkich kwestii związanych w organizacją wycieczki. I tak na przykład weźmie pod uwagę: rodzaj auta – czy spalinowe, czy elektryczne, ilość osób korzystających z przejazdu – im więcej osób, tym mniejszy ślad węglowy na osobę, ilość bagaży lub jakość zapakowanych rzeczy – im cięższy samochód, tym większe emisje. Nawet kosmetyczka będzie spakowana lekko. Pasta do zębów zamieniona zostanie na pastylki do mycia zębów, a butelka mydła i szamponu w płynie na kosmetyk w kostce. Dla odpowiedzialnego podróżnika każda wyprawa to decyzje na temat oddziaływania na środowisko poszczególnych środków transportu i tym samym indywidualnego wpływu na klimat.

Overtourism

Wenecja, Paryż, czy Amsterdam? A może zupełnie inne miasto, które nie jest, aż tak oblegane przez innych turystów? Odpowiedzialny podróżny to osoba, która dobrze przemyśli dokąd ma jechać. Chętniej wybierze miasto drugiego wyboru, niż zatłoczoną atrakcję turystyczną. Według raportu Booking.com wzrasta znaczenie mniej znanych destynacji – takich na przykład jak Świnoujście, uznane w 2019 roku jako jedno z 10 TOP miast drugiego wyboru na świecie. Miejsca mniej znane mają kluczowe znaczenie w ochronie środowiska naturalnego oraz w zapobieganiu zjawiska „overtourismu”, czyli wzmożonego, szkodliwego ruchu turystycznego.

Z raportu Booking wynika, że ponad 50% podróżujących chce zmniejszyć ilość zjawiska overtourismu, 51% deklaruje, że planuje zmienić swoją oryginalną destynację na inną, mniej znaną, jeśli będzie wiedzieć, że dzięki temu zmniejszy się jego wpływ na to miejsce. Natomiast 60 proc. chciałoby mieć możliwość korzystania z aplikacji/strony internetowej, która informowałaby o tym, że jego podróż tam będzie mieć pozytywny wpływ na lokalną społeczność.

Dodatkowo nie tylko miejsce docelowe, ale i podróż sama w sobie zaczęła mieć znaczenie. Zamiast ciągłego strachu przez przegapieniem czegoś podczas podróży FO-MO (fear of missing out) pojawiło się nowe zjawisko – SLO-MO, czyli delektowanie się podróżą samą w sobie. We wspomnianym raporcie Booking.com prawie 50% podróżujących bierze pod uwagę wybór dłuższej podróży do ich miejsca docelowego, tylko dlatego by zmniejszyć swój wpływ na środowisko. 61 % natomiast chce wybrać dłuższą drogę (bądź środek lokomocji, który będzie dłużej jechać), by delektować się podróżą, scenerią, doświadczać przygody.

Odpowiedzialni podróżni będą zwracać uwagę na wybór miejsca docelowego, nie tylko ze względu na ochronę lokalnego środowiska naturalnego, ale także z powodu przekraczania pojemności i chłonności turystycznej miast i tym samym działania na szkodę lokalnej społeczności. Wzrastające ceny nieruchomości, międzynarodowe fora dyskusyjne z informacjami na temat turystyfikacji miast, zakłócania standardowego stylu życia mieszkańców, napisy na murach „tourists go home”, przekształcenia lokalnych marketów spożywczych w sklepy z pamiątkami to tylko niektóre z przejawów i konsekwencji overtourismu. Nie ma tam miejsca na dbanie o lokalne społeczności.

Szacunek dla ludzi

Według Grażyny Grot-Duziak, MICE Director Weco-Travel i Prezes Site Polska odpowiedzialny turysta to osoba, „która nie tylko planuje odwiedzenie ciekawych miejsc, szuka atrakcji ale taka, która zauważa podczas swojej podróży ludzi i ich problemy. Pandemia wyostrzyła wrażliwość ludzi, zmieniła potrzeby oraz hierarchie wartości. Więcej jest w naszym życiu empatii, dostrzegamy potrzeby znajomych, więcej czasu mamy dla rodziny. (…) Większość z nas zauważa że jest to już nie tylko moda, trend a stało się to koniecznością.”

Odpowiedzialny podróżujący to osoba, która ma na względzie innych ludzi. Zapoznała się z miejscowymi zwyczajami, potrzebami, problemami lokalnej społeczności. Zna też sytuację ekonomiczną, wie orientacyjnie ile zarabiają lokalni pracownicy i szanuje ich pracę, nagradzając napiwkami, według przyjętych standardów.

Podróżujący etycznie kupuje rozważnie pamiątki, wybierając te, które zostały stworzone lokalnie. Dzięki temu wspiera się regionalnych rzemieślników oraz eliminuje dodatkowy ślad węglowy pamiątek importowanych np. z Chin. Podczas zakupów w niektórych krajach w dobrym tonie jest targowanie się. Odpowiedzialny podróżujący będzie więc to robić, choć mając oczywiście na uwadze, by nie zaniżać cen i dać zarobić lokalnym kupcom. Ogromne znaczenie ma też znajomość miejscowych zwyczajów, a więc właściwy ubiór taki jak noszenie długich spodni lub spódnic, zakrywanie ramion lub zdejmowania nakrycia głowy, kiedy jest to wymagane. Wiedza na ten temat określa szacunek do mieszkańców.

W biurach podróży można znaleźć oferty z uwzględnieniem elementów CRS Grażyny Grot-Duziak informuje, że ok 10% organizowanych w Weco Travel wyjazdów posiada elementy z zakresu CSR i kolejni klienci zachęcani są do odpowiedzialnego podróżowania. „Ostatnio klient zgodził się, na naszą propozycję, aby zakupić bidony i aby zrezygnować z wody w plastikowych butelkach. Małymi krokami będziemy wspólnie z tym klientem budować świadomość i wdrażać zasady odpowiedzialnego podróżowania przy kolejnych wyjazdach. (…) Uczestnicy niejednokrotnie sami z własnej oddolnej inicjatywy podejmują dodatkowe prywatne zobowiązania, widząc jak inni się angażują.”

Ważne kwestie, które brane są pod uwagę w wyborze podróży przez etycznych turystów, to niedola mieszkańców danego regionu, wykorzystywanie ekonomiczne lokalnej ludności, praca dzieci, a także brak zaangażowania państwa w kwestie społeczne lub ekologiczne. Będzie omijać miejscówki wypoczynkowe, jeśli wiadomo, że utworzone one zostały kosztem chronionego ekosystemu, koniecznością wcześniejszego przesiedlenia rdzennych mieszkańców lub obiekt ma negatywny PR w kwestiach podejścia do pracowników.

Ochrona zwierząt

Zwierzęta naganiane w Afryce podczas Safari, słonie odbywające po raz kolejny przejażdżkę ku rozrywce podróżnych w Tajlandii lub Indiach, bądź tygrysy w cyrku, trzymane w niewoli i zmuszane do nienaturalnych zachowań. To tylko niektóre z powodów, dla których miejsca te nie znajdą się w programie wycieczki wybieranej przez odpowiedzialnego podróżnika.

– Podam przykład zwierząt, które cierpią z powodu turystyki i naszych zapędów, by podczas wakacji być „bliżej” natury.. Lemury katta, czyli tak ukochany przez nas człowieków król Julian… jeszcze 15 lat temu były powszechne. Po badaniach terenowych opublikowanych w 2018 r. naukowcy zadrżeli. Okazało się bowiem, że ich liczebność spadła w naturze o 97%! Jak to możliwe? Wszystkiemu winien jest człowiek. (…) lemurom katta bardzo zaszkodziła moda, aby w hotelach, kurortach dla turystów powstawały miejsca, gdzie człowiek może lemury dotykać, karmić. Takie zapotrzebowanie sprzyja kłusownictwu i nielegalnej hodowli. Szacuje się, że na Madagaskarze zostało maksymalnie 2 500 osobników tego gatunku! Odpowiedzialny turysta będzie omijał takie miejsca z daleka – Agnieszka Korzeniowska, Dyrektorka ds. Marketingu Wrocławskiego Zoo nawiązuje do innej tego typu etycznie wątpliwej sytuacji.

Odpowiedzialny podróżny przygotuje się przed organizacją wycieczki, zdobywając informacje na temat danego miejsca. Dotyczy to zarówno dalekich podróży jak i lokalnych atrakcji w postaci odwiedzanego ZOO. Świadomy turysta upewni się, że ogród zoologiczny działa we współpracy z organizacjami, które wymagają zachowania najwyższych standardów opieki nad zwierzętami i realizacji wyznaczonych misji.

Wrocławskie ZOO na przykład współpracuje z jednostkami WAZA (World Association of Zoos and Aquariums) – Światowe Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów oraz EAZA (EuropeanAssociation of Zoos and Aquaria) – Europejskie Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów. Stowarzyszenia te skupiają ogrody zoologiczne spełniające odpowiednie normy i wymogi, które realizują misję ratowania ginących gatunków i zajmują się ochroną przyrody oraz badaniami naukowymi, a także edukacją ekologiczną oraz ustalają dla ogrodów najwyższe standardy dla dobra zwierząt w zakresie ich utrzymania i hodowli.

Podróżnik dla którego istotna jest bioróżnorodność i losy naszej planety będzie czujny już od samego początku swojej wyprawy. Podczas pakowania zwróci uwagę na to, czy krem do opalania pozbawiony jest oxybenzone oraz octinoxate, czyli składników zaburzającychproces rozmnażania raf koralowych, planktonu i niektórych gatunków ryb. Na Hawajach zakazano użycia kremów zawierających szkodliwe substancje, inne turystyczne miejsca na świecie, dla których istnienie rafy koralowej jest ważne planują podęcie takiej decyzji. W wielu jednak miejscach samemu trzeba zadbać o czystość wody i zdrowy ekosystem.

Na końcu podróży natomiast nie przywiezie ze sobą egzotycznych pamiątek pochodzących z natury – kawałków rafy, muszli, kamieni. Niektóre kraje wprowadziły oficjalne zakazy dotyczące tego procederu – między innymi Turcja, Egipt, Kenia i Włochy. Za wywiezienie piasku z włoskich plaż grożą kary do 3 tys. Euro, a nawet kara więzienia. Wywiezienie jednego woreczka piasku wydaje się nie mieć znaczenia, ale w skali wszystkich odwiedzających liczby są ogromne. Z Sardynii rocznie wywożono 40 ton piasku!

Agnieszka Korzeniowska zwraca teżuwagę na fakt, że przygotowany turysta zwróci uwagę na parafarmaceutyki, oparte na tzw. tradycyjnej medycynie substancje, których składniki pochodzą od zwierząt. „Tysiące gatunków jest zagrożonych z powodu przesądów. Niedźwiedzie himalajskie służą jako dawcy żółci, która rzekomo leczy covid-19 żaba z jeziora Titicaca jest miksowana na koktajl zapewniający płodność, podobnie jak łuski z pangolina czy zupa z płetwy rekina. Wszystkie te bzdury nie mają naukowego poparcia, ale przynoszą ludziom ogromne zyski, a przyrodzie niepowetowane straty.”

Mając świadomość krzywdy zwierząt, a także generowany przez zwierzęta hodowlane ślad węglowy i związaną z tą hodowlą utratę bioróżnorodności biologicznej – etyczny podróżnik częściej będzie wegetarianinem. Będzie poszukiwał restauracji, które zapewnią mu alternatywy dla standardowych mięsnych dań. Zwróci również uwagę na rodzaj jajek serwowanych podczas śniadań. Jajka trójki będą oznaczały, że znoszące je kury przez całe swoje życie więzione są w małych klatkach bez możliwości rozprostowania skrzydeł, grzebania w ziemi i wygrzewania się na słońcu.

Eko hotele

Wybór obiektu hotelowego to jeden z kluczowych elementów podróży. Dla odpowiedzialnego podróżującego historia hotelu, jego położenie, działania proekologiczne i prospołeczne mają ogromne znaczenie. Przede wszystkim będzie to kwestia wybrania takiego hotelu, który sprosta oczekiwaniom w zakresie zrównoważonego rozwoju. Odpowiedzialni podróżujący przygotowują się dobrze do wyjazdu przeglądając informacje na temat hoteli w portalach rezerwacyjnych, na forach dyskusyjnych dla ekopodróżników oraz na stronach organizacji certyfikujących ekologicznie.  Te ostatnie dają gwarancję, że hotel dopełnił wszelkich formalności we wszystkich kwestiach ekologicznych, społecznych i ekonomicznych, a jego działania są zgodne z prawem. Oraz że nie osiadł na laurach, tylko wyznaczył sobie cele do zmiany na lepsze – zmniejszenia zużycia wody, produkowanego CO2, odpadów żywnościowych.

Odpowiedzialni podróżujący to ludzie, którzy w celu walki z kryzysem klimatycznym mogą chcieć ograniczać konsumpcję i wyznaczać sobie cele ekologiczne. Tego samego będą oczekiwać od hotelu – ograniczenia plastiku, opcji braku serwisu hotelowego oraz zmiany pościeli i ręczników, dostępności posiłków bezmięsnych. Świadomy podróżnik może będzie dociekać, czy hotel korzysta z alternatywnych źródeł energii, czy zbiera deszczówkę, czy zmniejsza ilość odpadów.

Zdarza się, że miasta pod wpływem napływu turystów mają problem z rynkiem mieszkaniowym związanym z nadmiernym rozwojem apartamentów turystycznych. Dlatego dbający o kwestie społeczne świadomy podróżujący raczej chętniej wybierze hotel niż apartament, w szczególności jeśli kwestie prawne w tym mieście nie są uregulowane. Większym zainteresowaniem ze strony etycznego podróżującego będą też cieszyć się restauracje lokalne w przeciwieństwie do fast foodów, a jego wybór dań padnie na typowe, regionalne, sezonowe dania. Dzięki temu będzie wsparciem dla lokalnego biznesu i zmniejszy ślad węglowy importowanych produktów.

Na sam koniec istotne będzie też, czy deklaracje dotyczące hotelu, które podróżny znalazł są spójne z rzeczywistością. I tak na przykład według oficjalnej polityki obiektu hotel powinien oszczędzać wodę, energię, segregować śmieci, nie marnować jedzenia, dbać o pracowników i umacniać ich w świadomości klimatycznej. A na miejscu okazuje się, że woda w kranie nie ma żadnych ograniczeń, pościel zmieniana jest codziennie – mimo interwencji na recepcji, światło na korytarzach świeci się pełną mocą 24/7 i nigdzie, nawet w częściach wspólnych, nie ma koszy do oddzielenia odpadów oraz nie ma żadnych form działania z problemem food waste w restauracji. I zdaje się, że jedynym przejawem ekologii w obiekcie jest brak słomek.

Dla odpowiedzialnego podróżnika kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem są bardzo istotne. Te związane z szacunkiem dla środowiska, jak np. dbałość o zmniejszenie generowanego śladu węglowego, ograniczanie produkcji odpadów, rezygnacji z plastiku, rozsądnej konsumpcji, utrzymania bioróżnorodności. Jak również te nawiązujące do społeczeństwa – związane z szacunkiem do drugiego człowieka, zrozumieniem odmienności kulturowej, z wpływem podróży na życie lokalnych mieszkańców zarówno tych w wielkich zatłoczonych miastach, jak i małych plemiennych wioskach. A także te ekonomiczne – związane z pracą ludzką, oddziaływaniem codziennych wyborów na świat danych społeczności.

Świadomy turysta będzie szukać rozwiązań zmieniających świat na lepsze. W obecnym świecie niestety brakuje alternatyw, by zapewnić oczekiwania tej rosnącej grupy podróżujących. We wspominanym raporcie’ 2021 Booking.com prawie połowa badanych zadeklarowała, że brakuje infrastruktury do zrównoważonego podróżowania. Natomiast 53% irytuje się, gdy nie daje im się możliwości do odpowiedzialnej turystyki – np. nie zapewniając koszy do recyklingu. Dlatego tak ważne jest udoskonalanie produktów i usług, które odpowiedzą na nowe oczekiwania świadomych  podróżujących. Bo zrównoważona turystyka przybiera na sile i będzie (a może nawet już jest) nowym wyzwaniem dla branży HoReCa.

Agata Delmaczyńska

Agata Delmaczyńska

Czy branża HoReCa jest gotowa na odpowiedzialnego podróżnika?

Czy branża HoReCa jest gotowa na odpowiedzialnego podróżnika?

Według najnowszego raportu dotyczącego zrównoważonego podróżowania przygotowywanego corocznie przez platformę rezerwacyjną Booking wynika, że 83% globalnych podróżników uważa, że zrównoważone podróżowanie jest niezbędne. 61% badanych stwierdza, że pandemia sprawiła, że w przyszłości chcą podróżować bardziej świadomie. Odpowiedzialność za decyzje podróżnicze – destynację, hotel, sposób podróżowania, sposób zachowywania się, nawet wybór pamiątek – staje się ważnym elementem projektowania wakacji.

W odpowiedzi na powyższe zapotrzebowanie pojawia się świadoma turystyka. Według Światowej Organizacji Turystyki zrównoważona turystyka dąży do takiego zarządzania zasobami, by zapewnić wszelkie potrzeby ekonomiczne, społeczne i estetyczne, przy jednoczesnym zachowaniu integralności kulturowej, różnorodności biologicznej, systemów podtrzymywania życia, a wszystko to w zgodzie z kluczowymi procesami ekologicznymi.

OZN określiło nawet Globalne Kryteria Turystyki Zrównoważonej, jako minimum celów rozwojowych, które każdy podmiot z branży turystycznej powinien chcieć osiągnąć. Kryteria są podzielone na cztery główne grupy tematyczne:

  1. Skuteczne planowanie zrównoważonego rozwoju,
  2. Maksymalizacja społeczno-ekonomicznych korzyści dla społeczności lokalnych,
  3. Wsparcie dziedzictwa kulturowego,
  4. Redukcja negatywnych skutków oddziaływania na środowisko naturalne.

Wymienione cele mają być kierunkowskazami dla dostawców zakwaterowania, biur turystycznych oraz innych podmiotów branży turystycznej do wprowadzania zrównoważonych praktyk. A działań w tym zakresie potrzebują nie tylko lokalne społeczności i ekosystemy, ale przede wszystkim coraz bardziej świadomi podróżujący. Świadomi, czyli kierujący się swoją etyczną świadomością w organizacji podróży. Biorący pełną odpowiedzialność za swoje decyzje. Podróżujący w sposób zrównoważony. Będący eko.

Odpowiedzialni turyści, którzy kierują się zasadami zrównoważonej turystyki biorą zatem pod uwagę kwestie środowiskowe, społeczne, a nawet politykę. Nieobojętny jest dla nich sposób, w jaki turystyka, ekonomia regionalna, także kwestie wpływu rynków globalnych, wpływają na lokalną ludność. Wybierają takie sposoby podróżowania, destynacje i hotele, które są zgodne z ich sumieniem oraz minimalizują jakikolwiek negatywny wpływ na społeczność i środowisko. Co zatem biorą pod uwagę odpowiedzialni podróżnicy?

Ślad węglowy

Odpowiedzialny podróżny to osoba, która przeanalizuje generowany przez siebie podczas podróży ślad węglowy. Ślad węglowy rozumiany będzie jako suma emisji gazów cieplarnianych emitowanych przez jednostkę, organizację lub proces. W turystyce – przez gościa hotelowego, hotel, środek transportu, proces produkcji lub konsumpcji. Ponieważ większość konsumowanych przez nas produktów i usług wymaga do wytworzenia energii elektrycznej, a ta powstaje w większości ze spalania paliw kopalnych, dlatego też niemal każde działanie jest nieobojętne dla środowiska.

Odpowiedzialny turysta rozważy jakie ma możliwości wyboru. Weźmie pod uwagę na jak długo wyjeżdża – dłuższe podróże to lepsza opcja niż dwa pojedyncze wyjazdy. Rozważy gdzie będzie nocować przez ten czas – w hotelu z certyfikacją ekologiczną, lokalnym gospodarstwie domowym albo polecanym przez eko podróżników hotelu zero waste. Zastanowi się jaki środek transportu ma wybrać – samolot, samochód, czy pociąg.

I w tym ostatnim przypadku różnice w wartościach generowanego CO2 są najbardziej znamienne. Przykładowo podróż pociągiem ze Szczecina do Gdańska emituje 11 kg dwutlenku węgla na pasażera, 37 kg przy podróży samochodem, a 70 kg – drogą powietrzną. Samolot jest zdecydowanie najbardziej emisyjnym środkiem lokomocji. Przelot z Europy do Nowego Jorku wiąże się z emisją 2-3 ton dwutlenku węgla w przeliczeniu na osobę. Stanowi to znaczącą część jej śladu węglowego w tym roku.

Ze względu na potężny ślad węglowy samolotów pojawił się wśród etycznych podróżników trend wstydu przed lataniem (szw. flygskam) – czyli poczucia motywowanego względami ekologicznymi z tego powodu, że korzysta się z usług lotniczych zamiast używać bardziej przyjaznych środowisku środków transportu. Oczywiście gdy wycieczka planowana jest na inny kontynent nie ma innego środka lokomocji jak samolot. Jednak, gdy mówimy o przemieszczaniu się na krótsze dystanse, to mamy już inne nieco bardziej korzystne dla środowiska alternatywy.

Najbardziej ekologicznym środkiem lokomocji jest pociąg, podczas podróży nim emitowanych jest 8x mniej gazów cieplarnianych niż w przypadku samolotu. Od niedawna można to sprawdzić na stronach PKP w systemie e-IC oraz na biletach, gdyż pojawiły się tam informacje o wartości śladu węglowego pokonywanej trasy. Z innych działań uświadamiających poza granicami naszego kraju – parlament francuski zachęca do podróży koleją i zakazuje lotów krajowych na krótkich odcinkach, tych które można pokonać innymi środkami transportu w czasie nie dłuższym niż 2,5 godziny.

Podczas planowania podróży samochodem zrównoważony podróżny będzie mieć świadomość wszelkich kwestii związanych w organizacją wycieczki. I tak na przykład weźmie pod uwagę: rodzaj auta – czy spalinowe, czy elektryczne, ilość osób korzystających z przejazdu – im więcej osób, tym mniejszy ślad węglowy na osobę, ilość bagaży lub jakość zapakowanych rzeczy – im cięższy samochód, tym większe emisje. Nawet kosmetyczka będzie spakowana lekko. Pasta do zębów zamieniona zostanie na pastylki do mycia zębów, a butelka mydła i szamponu w płynie na kosmetyk w kostce. Dla odpowiedzialnego podróżnika każda wyprawa to decyzje na temat oddziaływania na środowisko poszczególnych środków transportu i tym samym indywidualnego wpływu na klimat.

Overtourism

Wenecja, Paryż, czy Amsterdam? A może zupełnie inne miasto, które nie jest, aż tak oblegane przez innych turystów? Odpowiedzialny podróżny to osoba, która dobrze przemyśli dokąd ma jechać. Chętniej wybierze miasto drugiego wyboru, niż zatłoczoną atrakcję turystyczną. Według raportu Booking.com wzrasta znaczenie mniej znanych destynacji – takich na przykład jak Świnoujście, uznane w 2019 roku jako jedno z 10 TOP miast drugiego wyboru na świecie. Miejsca mniej znane mają kluczowe znaczenie w ochronie środowiska naturalnego oraz w zapobieganiu zjawiska „overtourismu”, czyli wzmożonego, szkodliwego ruchu turystycznego.

Z raportu Booking wynika, że ponad 50% podróżujących chce zmniejszyć ilość zjawiska overtourismu, 51% deklaruje, że planuje zmienić swoją oryginalną destynację na inną, mniej znaną, jeśli będzie wiedzieć, że dzięki temu zmniejszy się jego wpływ na to miejsce. Natomiast 60 proc. chciałoby mieć możliwość korzystania z aplikacji/strony internetowej, która informowałaby o tym, że jego podróż tam będzie mieć pozytywny wpływ na lokalną społeczność.

Dodatkowo nie tylko miejsce docelowe, ale i podróż sama w sobie zaczęła mieć znaczenie. Zamiast ciągłego strachu przez przegapieniem czegoś podczas podróży FO-MO (fear of missing out) pojawiło się nowe zjawisko – SLO-MO, czyli delektowanie się podróżą samą w sobie. We wspomnianym raporcie Booking.com prawie 50% podróżujących bierze pod uwagę wybór dłuższej podróży do ich miejsca docelowego, tylko dlatego by zmniejszyć swój wpływ na środowisko. 61 % natomiast chce wybrać dłuższą drogę (bądź środek lokomocji, który będzie dłużej jechać), by delektować się podróżą, scenerią, doświadczać przygody.

Odpowiedzialni podróżni będą zwracać uwagę na wybór miejsca docelowego, nie tylko ze względu na ochronę lokalnego środowiska naturalnego, ale także z powodu przekraczania pojemności i chłonności turystycznej miast i tym samym działania na szkodę lokalnej społeczności. Wzrastające ceny nieruchomości, międzynarodowe fora dyskusyjne z informacjami na temat turystyfikacji miast, zakłócania standardowego stylu życia mieszkańców, napisy na murach „tourists go home”, przekształcenia lokalnych marketów spożywczych w sklepy z pamiątkami to tylko niektóre z przejawów i konsekwencji overtourismu. Nie ma tam miejsca na dbanie o lokalne społeczności.

Szacunek dla ludzi

Według Grażyny Grot-Duziak, MICE Director Weco-Travel i Prezes Site Polska odpowiedzialny turysta to osoba, „która nie tylko planuje odwiedzenie ciekawych miejsc, szuka atrakcji ale taka, która zauważa podczas swojej podróży ludzi i ich problemy. Pandemia wyostrzyła wrażliwość ludzi, zmieniła potrzeby oraz hierarchie wartości. Więcej jest w naszym życiu empatii, dostrzegamy potrzeby znajomych, więcej czasu mamy dla rodziny. (…) Większość z nas zauważa że jest to już nie tylko moda, trend a stało się to koniecznością.”

Odpowiedzialny podróżujący to osoba, która ma na względzie innych ludzi. Zapoznała się z miejscowymi zwyczajami, potrzebami, problemami lokalnej społeczności. Zna też sytuację ekonomiczną, wie orientacyjnie ile zarabiają lokalni pracownicy i szanuje ich pracę, nagradzając napiwkami, według przyjętych standardów.

Podróżujący etycznie kupuje rozważnie pamiątki, wybierając te, które zostały stworzone lokalnie. Dzięki temu wspiera się regionalnych rzemieślników oraz eliminuje dodatkowy ślad węglowy pamiątek importowanych np. z Chin. Podczas zakupów w niektórych krajach w dobrym tonie jest targowanie się. Odpowiedzialny podróżujący będzie więc to robić, choć mając oczywiście na uwadze, by nie zaniżać cen i dać zarobić lokalnym kupcom. Ogromne znaczenie ma też znajomość miejscowych zwyczajów, a więc właściwy ubiór taki jak noszenie długich spodni lub spódnic, zakrywanie ramion lub zdejmowania nakrycia głowy, kiedy jest to wymagane. Wiedza na ten temat określa szacunek do mieszkańców.

W biurach podróży można znaleźć oferty z uwzględnieniem elementów CRS Grażyny Grot-Duziak informuje, że ok 10% organizowanych w Weco Travel wyjazdów posiada elementy z zakresu CSR i kolejni klienci zachęcani są do odpowiedzialnego podróżowania. „Ostatnio klient zgodził się, na naszą propozycję, aby zakupić bidony i aby zrezygnować z wody w plastikowych butelkach. Małymi krokami będziemy wspólnie z tym klientem budować świadomość i wdrażać zasady odpowiedzialnego podróżowania przy kolejnych wyjazdach. (…) Uczestnicy niejednokrotnie sami z własnej oddolnej inicjatywy podejmują dodatkowe prywatne zobowiązania, widząc jak inni się angażują.”

Ważne kwestie, które brane są pod uwagę w wyborze podróży przez etycznych turystów, to niedola mieszkańców danego regionu, wykorzystywanie ekonomiczne lokalnej ludności, praca dzieci, a także brak zaangażowania państwa w kwestie społeczne lub ekologiczne. Będzie omijać miejscówki wypoczynkowe, jeśli wiadomo, że utworzone one zostały kosztem chronionego ekosystemu, koniecznością wcześniejszego przesiedlenia rdzennych mieszkańców lub obiekt ma negatywny PR w kwestiach podejścia do pracowników.

Ochrona zwierząt

Zwierzęta naganiane w Afryce podczas Safari, słonie odbywające po raz kolejny przejażdżkę ku rozrywce podróżnych w Tajlandii lub Indiach, bądź tygrysy w cyrku, trzymane w niewoli i zmuszane do nienaturalnych zachowań. To tylko niektóre z powodów, dla których miejsca te nie znajdą się w programie wycieczki wybieranej przez odpowiedzialnego podróżnika.

– Podam przykład zwierząt, które cierpią z powodu turystyki i naszych zapędów, by podczas wakacji być „bliżej” natury.. Lemury katta, czyli tak ukochany przez nas człowieków król Julian… jeszcze 15 lat temu były powszechne. Po badaniach terenowych opublikowanych w 2018 r. naukowcy zadrżeli. Okazało się bowiem, że ich liczebność spadła w naturze o 97%! Jak to możliwe? Wszystkiemu winien jest człowiek. (…) lemurom katta bardzo zaszkodziła moda, aby w hotelach, kurortach dla turystów powstawały miejsca, gdzie człowiek może lemury dotykać, karmić. Takie zapotrzebowanie sprzyja kłusownictwu i nielegalnej hodowli. Szacuje się, że na Madagaskarze zostało maksymalnie 2 500 osobników tego gatunku! Odpowiedzialny turysta będzie omijał takie miejsca z daleka – Agnieszka Korzeniowska, Dyrektorka ds. Marketingu Wrocławskiego Zoo nawiązuje do innej tego typu etycznie wątpliwej sytuacji.

Odpowiedzialny podróżny przygotuje się przed organizacją wycieczki, zdobywając informacje na temat danego miejsca. Dotyczy to zarówno dalekich podróży jak i lokalnych atrakcji w postaci odwiedzanego ZOO. Świadomy turysta upewni się, że ogród zoologiczny działa we współpracy z organizacjami, które wymagają zachowania najwyższych standardów opieki nad zwierzętami i realizacji wyznaczonych misji.

Wrocławskie ZOO na przykład współpracuje z jednostkami WAZA (World Association of Zoos and Aquariums) – Światowe Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów oraz EAZA (EuropeanAssociation of Zoos and Aquaria) – Europejskie Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów. Stowarzyszenia te skupiają ogrody zoologiczne spełniające odpowiednie normy i wymogi, które realizują misję ratowania ginących gatunków i zajmują się ochroną przyrody oraz badaniami naukowymi, a także edukacją ekologiczną oraz ustalają dla ogrodów najwyższe standardy dla dobra zwierząt w zakresie ich utrzymania i hodowli.

Podróżnik dla którego istotna jest bioróżnorodność i losy naszej planety będzie czujny już od samego początku swojej wyprawy. Podczas pakowania zwróci uwagę na to, czy krem do opalania pozbawiony jest oxybenzone oraz octinoxate, czyli składników zaburzającychproces rozmnażania raf koralowych, planktonu i niektórych gatunków ryb. Na Hawajach zakazano użycia kremów zawierających szkodliwe substancje, inne turystyczne miejsca na świecie, dla których istnienie rafy koralowej jest ważne planują podęcie takiej decyzji. W wielu jednak miejscach samemu trzeba zadbać o czystość wody i zdrowy ekosystem.

Na końcu podróży natomiast nie przywiezie ze sobą egzotycznych pamiątek pochodzących z natury – kawałków rafy, muszli, kamieni. Niektóre kraje wprowadziły oficjalne zakazy dotyczące tego procederu – między innymi Turcja, Egipt, Kenia i Włochy. Za wywiezienie piasku z włoskich plaż grożą kary do 3 tys. Euro, a nawet kara więzienia. Wywiezienie jednego woreczka piasku wydaje się nie mieć znaczenia, ale w skali wszystkich odwiedzających liczby są ogromne. Z Sardynii rocznie wywożono 40 ton piasku!

Agnieszka Korzeniowska zwraca teżuwagę na fakt, że przygotowany turysta zwróci uwagę na parafarmaceutyki, oparte na tzw. tradycyjnej medycynie substancje, których składniki pochodzą od zwierząt. „Tysiące gatunków jest zagrożonych z powodu przesądów. Niedźwiedzie himalajskie służą jako dawcy żółci, która rzekomo leczy covid-19 żaba z jeziora Titicaca jest miksowana na koktajl zapewniający płodność, podobnie jak łuski z pangolina czy zupa z płetwy rekina. Wszystkie te bzdury nie mają naukowego poparcia, ale przynoszą ludziom ogromne zyski, a przyrodzie niepowetowane straty.”

Mając świadomość krzywdy zwierząt, a także generowany przez zwierzęta hodowlane ślad węglowy i związaną z tą hodowlą utratę bioróżnorodności biologicznej – etyczny podróżnik częściej będzie wegetarianinem. Będzie poszukiwał restauracji, które zapewnią mu alternatywy dla standardowych mięsnych dań. Zwróci również uwagę na rodzaj jajek serwowanych podczas śniadań. Jajka trójki będą oznaczały, że znoszące je kury przez całe swoje życie więzione są w małych klatkach bez możliwości rozprostowania skrzydeł, grzebania w ziemi i wygrzewania się na słońcu.

Eko hotele

Wybór obiektu hotelowego to jeden z kluczowych elementów podróży. Dla odpowiedzialnego podróżującego historia hotelu, jego położenie, działania proekologiczne i prospołeczne mają ogromne znaczenie. Przede wszystkim będzie to kwestia wybrania takiego hotelu, który sprosta oczekiwaniom w zakresie zrównoważonego rozwoju. Odpowiedzialni podróżujący przygotowują się dobrze do wyjazdu przeglądając informacje na temat hoteli w portalach rezerwacyjnych, na forach dyskusyjnych dla ekopodróżników oraz na stronach organizacji certyfikujących ekologicznie.  Te ostatnie dają gwarancję, że hotel dopełnił wszelkich formalności we wszystkich kwestiach ekologicznych, społecznych i ekonomicznych, a jego działania są zgodne z prawem. Oraz że nie osiadł na laurach, tylko wyznaczył sobie cele do zmiany na lepsze – zmniejszenia zużycia wody, produkowanego CO2, odpadów żywnościowych.

Odpowiedzialni podróżujący to ludzie, którzy w celu walki z kryzysem klimatycznym mogą chcieć ograniczać konsumpcję i wyznaczać sobie cele ekologiczne. Tego samego będą oczekiwać od hotelu – ograniczenia plastiku, opcji braku serwisu hotelowego oraz zmiany pościeli i ręczników, dostępności posiłków bezmięsnych. Świadomy podróżnik może będzie dociekać, czy hotel korzysta z alternatywnych źródeł energii, czy zbiera deszczówkę, czy zmniejsza ilość odpadów.

Zdarza się, że miasta pod wpływem napływu turystów mają problem z rynkiem mieszkaniowym związanym z nadmiernym rozwojem apartamentów turystycznych. Dlatego dbający o kwestie społeczne świadomy podróżujący raczej chętniej wybierze hotel niż apartament, w szczególności jeśli kwestie prawne w tym mieście nie są uregulowane. Większym zainteresowaniem ze strony etycznego podróżującego będą też cieszyć się restauracje lokalne w przeciwieństwie do fast foodów, a jego wybór dań padnie na typowe, regionalne, sezonowe dania. Dzięki temu będzie wsparciem dla lokalnego biznesu i zmniejszy ślad węglowy importowanych produktów.

Na sam koniec istotne będzie też, czy deklaracje dotyczące hotelu, które podróżny znalazł są spójne z rzeczywistością. I tak na przykład według oficjalnej polityki obiektu hotel powinien oszczędzać wodę, energię, segregować śmieci, nie marnować jedzenia, dbać o pracowników i umacniać ich w świadomości klimatycznej. A na miejscu okazuje się, że woda w kranie nie ma żadnych ograniczeń, pościel zmieniana jest codziennie – mimo interwencji na recepcji, światło na korytarzach świeci się pełną mocą 24/7 i nigdzie, nawet w częściach wspólnych, nie ma koszy do oddzielenia odpadów oraz nie ma żadnych form działania z problemem food waste w restauracji. I zdaje się, że jedynym przejawem ekologii w obiekcie jest brak słomek.

Dla odpowiedzialnego podróżnika kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem są bardzo istotne. Te związane z szacunkiem dla środowiska, jak np. dbałość o zmniejszenie generowanego śladu węglowego, ograniczanie produkcji odpadów, rezygnacji z plastiku, rozsądnej konsumpcji, utrzymania bioróżnorodności. Jak również te nawiązujące do społeczeństwa – związane z szacunkiem do drugiego człowieka, zrozumieniem odmienności kulturowej, z wpływem podróży na życie lokalnych mieszkańców zarówno tych w wielkich zatłoczonych miastach, jak i małych plemiennych wioskach. A także te ekonomiczne – związane z pracą ludzką, oddziaływaniem codziennych wyborów na świat danych społeczności.

Świadomy turysta będzie szukać rozwiązań zmieniających świat na lepsze. W obecnym świecie niestety brakuje alternatyw, by zapewnić oczekiwania tej rosnącej grupy podróżujących. We wspominanym raporcie’ 2021 Booking.com prawie połowa badanych zadeklarowała, że brakuje infrastruktury do zrównoważonego podróżowania. Natomiast 53% irytuje się, gdy nie daje im się możliwości do odpowiedzialnej turystyki – np. nie zapewniając koszy do recyklingu. Dlatego tak ważne jest udoskonalanie produktów i usług, które odpowiedzą na nowe oczekiwania świadomych  podróżujących. Bo zrównoważona turystyka przybiera na sile i będzie (a może nawet już jest) nowym wyzwaniem dla branży HoReCa.

Agata Delmaczyńska

Agata Delmaczyńska

Udostępnij!

Może zainteresują Ciebie

Dylematy managera hotelu. Systemy premiowania – motywują czy zniechęcają?

Certyfikacje ekologiczne dla hoteli w Polsce

To ważne kim się otaczasz, a łatwo dać się zmylić

Kultura organizacyjna sposobem na zahamowanie rotacji pracowników

Akademia Qualpro to praktyka i sprawdzone porady – rozmowa z Ziemowitem Szubielskim

COVID-19 przyniósł „new normality”. Może teraz czas na „new hospitality”?